Steeds meer ouderen op de weg: gevaar voor verkeersveiligheid

Het groeiende aantal 75-plussers in Nederland zit niet zozeer achter de geraniums, maar blijft steeds langer mobiel. De groep ouderen gaat zelfs veelal nog zelfstandig de weg op met de auto. Dat heeft wel een keerzijde: bestuurders op leeftijd vormen vaak een gevaar voor de verkeersveiligheid.   

Nederlanders worden steeds ouder. In de komende decennia neemt het aandeel 80-plussers dan ook sterk toe, stelt de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).

Met de vergrijzing neemt volgens het CBS ook het rijbewijs- en autobezit op hogere leeftijd toe. Op zich is het positief dat ouderen zich op die manier nog zelfstandig weten te redden. Wel stuit deze groep tegen meer problemen in het verkeer, zo signaleert de SWOV.

Functiestoornissen en lichamelijke beperkingen zouden er bijvoorbeeld voor zorgen dat ouderen minder alert zijn op de weg. Bovendien ziet de SWOV dat het aantal mensen met dementie toeneemt. Ook deze groep wil graag mobiel blijven. “Het is daarbij lastig te bepalen wie er nog wel veilig rijdt en wie niet”, schrijft Dafne Piersma in een proefschrift, dat in samenwerking met de SWOV is opgesteld.

Rijbewijs inleveren in Japan
In Japan is de vergrijzing al langer een probleem. Elk jaar komen daar aanzienlijk meer ouderen bij. Het Aziatische land is inmiddels dan ook al aardig ingesteld op de steeds ouder wordende bevolking en weet ook met vraagstukken rondom rijden op leeftijd wel raad.

De aanpak is aardig rigoureus: politie en lokale overheden moedigen ouderen volgens The New York Times vrij actief aan om hun rijbewijs in te leveren. Dit doen ze onder meer door ouderen te verleiden met kortingen. Niet alleen op bijvoorbeeld restaurants, maar ook met taxi- en busritten. Daarmee wordt alternatief vervoer aantrekkelijker.

Keuring
In Nederland gaat het er heel anders aan toe. Hier worden ouderen vanaf een bepaalde leeftijd gekeurd, om te kijken of ze nog voldoende rijvaardigheden hebben. Enkele jaren geleden is deze leeftijd verhoogd: ouderen hoeven pas vanaf hun 75^ste worden gekeurd, in plaats van op 70-jarige leeftijd.

Ouderen wordt wel door de overheid gevraagd om zelf verantwoordelijkheid te nemen, mits ze het gevoel hebben dat ze niet meer goed kunnen rijden. Maar de controle daarop van buitenaf vindt niet zo geregeld plaats: na een keuring geldt het rijbewijs weer voor maar liefst vijf jaar.

Petitie
De Landelijke Organisatie Verkeersslachtoffers vindt de controle niet voldoende en is daarom een petitie gestart. Volgens de initiatiefnemer zou er afgelopen jaar gebleken zijn dat bij een groot aantal 75-plussers autorijden niet langer verantwoord geacht kon worden.

“Toch blijkt regelmatig dat huisartsen en familieleden machteloos zijn als een bejaarde toch achter het stuur kruipt, ook al waarschuwt de omgeving dat niet meer verantwoord te vinden.” De organisatie pleit daarom voor strengere maatregelen. De petitie is inmiddels bijna 5000 keer ondertekend.

Alternatieven
Maar als ouderen worden ontmoedigd om in de auto te stappen, hoe kunnen ze dan toch nog mobiel blijven? Volgens de SWOV zijn er wel manieren om het rijden zelf veiliger te maken. Bijvoorbeeld door extra bescherming, waaronder airbagsystemen, of door educatie.

Voor wie rijden dan toch niet meer helemaal verantwoord is, zou er volgens de stichting een beter aanbod van alternatief vervoer moeten komen. Zo blijven veel ouderen thuis wonen en is er momenteel op het platteland niet altijd openbaar vervoer voor handen.